Familieopstellingen
Een ding is zeker in het leven en dat is dat we allemaal kind zijn van een vader en een moeder met eventuele broers en zussen. Dit gezin van herkomst heeft onnoemelijk veel invloed op hoe jij momenteel in het leven staat. Als je steeds vastloopt in het leven op dezelfde vraagstukken is familieopstellingen een manier om te onderzoeken waar dit vandaan komt.
In een opstelling krijg je te zien wat je al weet en daarna wat je nog niet weet. Oftewel het onbewuste deel van jou en je situatie in relatie met je ouders en voorouders.
Bert Hellinger is de grondlegger van familieopstellingen en er zijn verschillende mensen die het werken met familieopstellingen verder hebben ontwikkeld.
Familieopstellingen gaan uit van drie wetmatigheden. Ze hebben veel samenhang met elkaar en ze zijn allemaal even belangrijk.
- Ordening: Voor iedereen is er één plek in het systeem. Bijvoorbeeld: Maartje is het derde kind van Piet en Annie. Dat is haar kind plek.
- Erbij horen: Alles en iedereen die tot het familiesysteem behoren (dus ook de overledenen) heeft hetzelfde recht om erbij te horen. Alles wat er niet kon of mocht zijn bepaald de sfeer en de manier hoe je met elkaar omgaat (dynamiek). Zoals de oom die NSB-er was, de verborgen liefde van een ouder, overleden kinderen waar men niet over kon of mocht rouwen, abortussen, trauma’s die niet verwerkt zijn en emoties die er niet konden zijn.
- Balans: In horizontale contacten, tussen broers, zussen, partners, collega’s, vrienden is in een ideale situatie geven en nemen in balans. Men geeft evenveel dan dat men neemt. Het geven en nemen is in verticale lijn per definitie in onbalans. Kinderen ontvangen wat ze krijgen van hun ouders en hoeven niet direct een balans te herstellen. Op hun beurt kunnen kinderen later, wanneer ze volwassen zijn, wat ze gekregen hebben weer doorgeven aan hun kinderen of aan anderen.
Bij een familieopstelling zijn er verschillende rollen:
- Begeleider
- Vraagsteller
- Representant(en)
- Getuigen
De vraagsteller
De begeleider leidt de opstelling en heeft weet van de vraag van de vraagsteller. De vraagsteller kiest de representanten die gaan staan voor wat de begeleider aangeeft. Dit kan een vader, moeder, kind, andere persoon, maar ook ander element zijn zoals emoties, de oorlog, een land, de kerk, liefde, warmte.
De begeleider of de vraagsteller stelt de representanten op en plaatst ze in de ruimte. De representanten gaan zich verbinden met waar ze voor staan, dat wil zeggen dat ze gaan voelen voor diegene. Ze krijgen informatie door middel van gevoelens en soms gedachten of zelfs beelden. Iedereen kan dit, je hebt hier geen speciale gave voor nodig.
Door de informatie van de representanten komt er meer inzicht in de manier hoe jij hebt gereageerd op je familiesysteem. Je krijgt inzicht in waar jij bent vast gelopen en uit balans bent geraakt. Je kunt dit letterlijk in je lijf doorvoelen.
Na deze ervaring kan de volgende stap gemaakt worden door te gaan kijken naar welke wetmatigheden hersteld mogen worden. Helende zinnen zijn hier behulpzaam bij. Ingegeven door de begeleider worden helende zinnen uitgesproken zoals: “Jij bent mijn moeder, ik ben je dochter” (wet van de ordening) en “Jij bent mijn dochter, ik ben je moeder”. Door het uitspreken van deze zinnen worden de verhoudingen naar elkaar duidelijk en komt er op den duur rust.
Wat men te zien krijgt in een opstelling heeft altijd betrekking tot de vraag van de vraagsteller en dat deel van de betrokken personen wordt uitvergroot weergegeven.
De representant en de getuige
Een representant is niet alleen dienstbaar aan de vraagsteller. Het is bijzonder te ervaren dat je niet voor niets juist op die plek in dat systeem als representant wordt gevraagd. Je krijgt vaak inzichten die gaan over jouw familie. Een voorbeeld. Je wordt gevraagd als representant voor een moeder waarvan je voelt dat die heel veel liefde van binnen voelt voor haar kind, maar het niet kan uiten doordat ze zich geblokkeerd voelt door een traumatisch verleden. Door deze ervaring kan je je beter voorstellen dat het gedrag wat iemand laat zien niet altijd overeen komt met wat diegene van binnen voelt.
Het kan zijn dat je niet voor iedere opstelling wordt gevraagd als representant. Dan ben je getuige van een opstelling. De ervaring heeft geleerd dat je dan ook vaak waardevolle inzichten krijgt die op jou van toepassing zijn.
Vertrouwelijkheid
Een familiesysteem is uiterst gevoelig en kwetsbaar. Alles wat je te zien en te horen krijgt dien je met vertrouwen te behandelen en dient in de ruimte te blijven om ieders privacy te garanderen. Je kunt wel eigen ervaringen met anderen delen.
De uitwerking van een opstellingen kan weken tot maanden duren en komt het beste tot zijn recht als er de eerste zes weken niet over wordt gesproken, zodat de energie van de opstelling zijn weg kan vinden.